Als vrouw je mannetje staan in een mannenwereld

“Hello ref, how are you today? Ready for your game?” Een grote, Amerikaanse speler van zeker twee meter lang geeft mij een hand en kijkt mij vriendelijk aan, terwijl hij kauwgum kauwend een basketbal op zijn vinger laat draaien. Ik maak kort een praatje, maar focus me dan weer op mijn warming-up. Ik ben klaar voor de wedstrijd.

Terugkrijgen wat je geeft

Bijna tien seizoenen heb ik mijn mannetje moeten staan als scheidsrechter in de heren eredivisie van de basketbalcompetitie. Hier heb ik hard voor moeten werken. Zo was ik elke zaterdagavond en ook vaak op zondagen in de sporthal te vinden. Uitgaan was er niet bij, ook verscheen ik nooit op verjaardagen of familiebijeenkomsten. “Joske is weer fluiten vandaag”, werd er weer met rollende ogen gezegd. Mijn sociale leven stond zeker 15 jaar op een heel laag pitje.

Conditioneel moest het op orde zijn, want ik moest sneller zijn dan de spelers op het veld. Ik was dus vaak in hardloopkleding te vinden buiten. Op vrije momenten analyseerde ik mijn eigen wedstrijden, door ze terug te kijken en van minuut tot minuut opnieuw situaties te beoordelen. Was mijn positie daar wel handig? Heb ik de spelregel hier wel goed toegepast? Ook ging ik vaak naar wedstrijden kijken, van collega’s, of via internet naar Europese wedstrijden. Het was een uit de hand gelopen hobby geworden…

De meerderheid van mijn carrière was ik de enige vrouw in het scheidsrechterskorps. Was dat niet lastig? Zeker was dat lastig. Ik heb hard moeten werken om respect te krijgen. Respect moet je verdienen is mij geleerd. Maar ook: Door respect te geven krijg je respect. Ik bleef dus altijd vriendelijk, wat er ook gebeurde.

Maar in de beginjaren kreeg ik die vriendelijkheid nog niet terug en respecteerde nog niet iedereen mij. Publiek, spelers, coaches; ik kreeg het zwaar te verduren. Op social media, maar ook gewoon na de wedstrijd kreeg ik commentaar en minachtende blikken. Op een gegeven moment besefte ik: Ik wil dit niet meer accepteren, dit moet anders.

Over een andere boeg

Vanaf dat moment ben ik voor mezelf op gekomen, ondanks dat ik dat heel eng vond. Ik trok eindelijk een grens en gaf duidelijk aan dat ik bepaald gedrag op het veld niet meer accepteerde. Het hielp en dit bleek de juiste methode te zijn geweest, want mensen gingen mij juist respecteren omdat ik voor mezelf op kwam. Ze zagen niet meer dat jonge, onervaren en onzekere meisje waar ze makkelijk overheen konden walsen, nee, er stond een vrouw vol zelfvertrouwen die wist wat ze wilde en die de touwtjes in handen had.

Respect

Vanaf dat moment ging het fluiten steeds beter. Ik klom op naar de top zes van de beste scheidsrechters van Nederland en ik was one of the guys. Ik werd zelfs de eerste vrouwelijke internationale scheidsrechter van Nederland en bezocht mooie landen. Ik floot ook met andere vrouwelijke scheidsrechters uit andere landen.

Meerwaarde

Ik kwam steeds meer vrouwelijke arbiters tegen de laatste jaren. Vrouwen werden zelfs gestimuleerd om te gaan fluiten. Ik denk zelf dat dit komt doordat een vrouw een waardevolle toevoeging kan zijn voor een mannenkorps.

Vrouwen zijn over het algemeen socialer op het veld, maken gemakkelijker een praatje, beschikken niet over een portie testosteron maar hebben juist bepaalde charmes die ze kunnen gebruiken. Ook kunnen vrouwen wat beter empathie tonen, iets dat je goed kunt gebruiken bij conflictsituaties. Ook voelen vrouwen zich over het algemeen minder snel aangevallen dan mannen en worden vrouwelijke scheidsrechters ook veel minder snel aangevallen dan mannelijke scheidsrechters. Ik heb bijvoorbeeld ‘slechts’ zelf een keer te maken gehad met geweld op het veld. Mannelijke spelers houden zich toch vaker in uit respect voor een vrouw.

Ik heb een prachtige carrière om op terug te kijken. Respect moet je verdienen… En ik heb het verdiend.